ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ

  

     Με αφορμή τα όσα συνέβησαν στη χθεσινή παρέλαση στο Χαλάνδρι, υπό τον ήχο του ύμνου του ΕΑΜ θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε τη θέση μας. Επειδή δυστυχώς, βλέπουμε και ακούμε στο διαδίκτυο και στα ΜΜΕ, να γίνονται από κάποιους αρνητικές αναφορές για τον ΕΔΕΣ και τη δήθεν υπαιτιότητά του για "εμφυλιοπολεμικές" ενέργειες του τότε και του σήμερα (βλ. αντιδράσεις στην ιδέα του δημάρχου Χαλανδρίου), πρέπει να επισημάνουμε αυτό που προφανώς αγνοούν οι ανιστόρητοι αυτοί κύριοι: Ο ΕΔΕΣ ουδέποτε πρωτοστάτησε σε εμφύλιες διαμάχες ούτε βεβαίως προκάλεσε και επιδίωξε κάτι τέτοιο. Είναι τραγικό να υποστηρίζεται μια τέτοια άποψη έστω και από αδαείς περί της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης, εν έτη 2014....

     

      Ας πάρουμε συνοπτικά το θέμα από την αρχή. Ο ΕΔΕΣ ιδρύθηκε επισήμως στις 9 Σεπτεμβρίου 1941 από το Ναπολέοντα Ζέρβα και τους Λεωνίδα Σπαή και Ηλία Σταματόπουλο. Βέβαια από τις αρχές του έτους, όπως είναι γνωστό, ο Ζέρβας έστελνε υπομνήματα στους Βρετανούς για να τους πείσει να τον ενισχύσουν ως προς τη δημιουργία αντάρτικου στα βουνά της Ελλάδος κατά των Γερμανοιταλών. Όλα αυτά έγιναν πολύ πριν την ίδρυση του ΕΑΜ αλλά και οποιασδήποτε άλλης οργανώσεως. Ο Ζέρβας λοιπόν ήταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε τη σημασία του ανταρτοπόλεμου. Η έξοδος του στο βουνό έγινε στις 23 Ιουλίου 1942. Η σημασία της ημερομηνίας ήταν πραγματικά εντυπωσιακή για όσους γνωρίζουν ποια γεγονότα συνέβαιναν την εποχή εκείνη. Παραθέτουμε αναλυτικά την άποψη του ηγετικού στελέχους του ΕΛΑΣ και υπεύθυνου της συγγραφής της ιστορίας του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, Σόλωνα Γρηγοριάδη, μόνο και μόνο για να αποδείξουμε στους ανιστόρητους παραχαρακτές την αμάθεια τους: " Όταν ο Ζέρβας ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1942, οι Γερμανοί απειλούσαν την Αλεξάνδρεια στην Αφρική και το Στάλινγκραντ στη Ρωσία. Κι όταν κανείς αναλαμβάνει να δημιουργήσει αντάρτικο κάτω απ΄αυτές τις συνθήκες είναι πάνω απ΄όλα αγωνιστής" (Συνοπτική Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, σ. 156).

    Μετά τον Γοργοπόταμο, ο ΕΛΑΣ με τον Άρη Βελουχιώτη ήταν αυτός που ξεκίνησε τις επιθετικές - απειλητικές ενέργειες. Αποκορύφωμα τα γεγονότα στη μονή της Ροβέλιστας τέλη Δεκεμβρίου του 1942. Ο Ζέρβας από τότε πείσθηκε πως σκοπός του ΕΑΜ ήταν να τον εξουδετερώσει, από τη στιγμή που του είχε προτείνει - ανεπιτυχώς - την θέση του αρχιστράτηγου του ΕΛΑΣ: "'Ετσι έληξε το επεισόδιο με τον Άρη, όστις επιχείρησε, κατ΄εντολήν του κέντρου του, να με ταπεινώση. Ελπίζω ότι η περιπέτεια αυτή θα βγή σε καλό. Πάντως ένα είναι το γεγονός, ότι ο κομμουνισμός έχει υπ' όψιν του από τώρα να με εξουδετερώση και γι΄αυτό πρέπει από τούδε να λάβω τα μέτρα μου. Σκοπός των είναι να έχουν εις την δεδομένην ώραν την δύναμιν εις τας χέρια τους διά να επιβάλουν τας απόψεις των. Εμένα φοβούνται περισσότερον από κάθε άλλον. Οι Άγγλοι δεν μου φαίνεται να το κατάλαβαν και φοβούμαι πως ως το τέλος αδιαφορούντες για το τί θα γίνη εδώ μεταπολεμικώς, θα μας αφήσουν να πετσοκοφτούμε" (Ημερολόγιο Ναπ. Ζέρβα, 31/12/1942, σ. 164).

   Δυστυχώς για την Ελλάδα και την Εθνική Αντίσταση, οι φόβοι του Ζέρβα επιβεβαιώθηκαν. Από την άνοιξη του 1943, οι κομμουνιστές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ξεκίνησαν το σχέδιό τους. Οι αντίπαλες οργανώσεις έπρεπε ή να απορροφηθούν ή να διαλυθούν... 

Πρώτο παράδειγμα, ο μετέπειτα στρατιωτικός αρχηγός του ΕΛΑΣ, Στέφανος Σαράφης. Αρχικά κατηγορήθηκε σαν συνεργάτης των Ιταλών, συνελήφθη δολίως, βασανίστηκε, ταπεινώθηκε και τελικά αφού "αλλαξοπίστησε" έλαβε το ανώτερο στρατιωτικό αξίωμα στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ. Άλλες χαρακτηριστικές περιπτώσεις εμφυλιοπολεμικών ενεργειών του ΕΛΑΣ έναντι άλλων αντιστασιακών οργανώσεων, ενώ οι Γερμανοί βρίσκονταν στην Ελλάδα, ήταν οι επιθέσεις κατά απομακρυσμένων δυνάμεων του ΕΔΕΣ στο Θέρμο και αλλού. Ο ΕΛΑΣ με αυτό τον τρόπο, συνείσφερε, θελημένα ή μη, υπηρεσίες στον κατακτητή, αφού τον άφηνε στο απυρόβλητο. Αυτήν την άποψη τεκμηριώνουν ΟΛΟΙ  οι Βρετανοί αξιωματικοί της Συμμαχικής Αποστολής!

     Τα πράγματα έγιναν περισσότερο ξεκάθαρα στον εμφύλιο του βουνού, όπως έμεινε γνωστός στην ιστορία. Διήρκεσε από τον Οκτώβριο 1943 μέχρι τον Φεβρουάριο του '44. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συμπεριφορά του ΕΛΑΣ τον Οκτώβριο του 1943. Επιτίθεται κατά του ΕΔΕΣ ενώ έχει συμφωνήσει δεκαπενθήμερη ανακωχή με τους ναζί, κατηγορώντας ψευδώς τον Ζέρβα σαν συνεργάτη των Γερμανών. Σύμφωνα με τον Θέμη Μαρίνο, η Βρετανική Συμμαχική Αποστολή κατηγόρησε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ σαν υπεύθυνο για τον εξευτελισμό της αντιστάσεως κατά του κοινού εχθρού (Θ. Μαρίνος, Εφιάλτης της Εθνικής Αντίστασης, τόμος Β, σ. 254). Η αντίδραση των Βρετανών υπήρξε άμεση κατηγορώντας τον ΕΛΑΣ σαν υπαίτιο της συνέχισης της γερμανικής κατοχής. Αντιθέτως στο αρχηγείο του Ζέρβα, έφθαναν τηλεγραφήματα συγχαρητηρίων, από τον Αρχιστράτηγο του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής Ουίλσον, για τη δράση του ΕΔΕΣ κατά των Γερμανών παρά τις επιθέσεις του ΕΛΑΣ εναντίον του Ζέρβα.

    Εξαιρετικής σημασίας αποτελεί η συμπεριφορά του Άρη Βελουχιώτη. Στις 22 Οκτωβρίου ο Ζέρβας στέλνει στον Βελουχιώτη επιστολή που τον καλεί να αφήσουν πίσω τις διαφορές τους έστω και προσωρινά για να χτυπήσουν τους Γερμανούς: " Προς: Άρη, Κόζιακαν.Υπέρτατον, προς την Πατρίδα και Εθνικόν Αγώνα καθήκον επιτάσσει την ένωσιν όλων των Εθνικών δυνάμεων προς αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν των Γερμανών.Κάμνομεν ύστατην έκκλησιν πατριωτισμού και ανθρωπισμού σας. Να δώσωμεν τα χέρια και να κτυπήσωμεν από κοινού τους Γερμανούς. Δεν υπάρχουν διαφοραί που να μας κάνουν να αλληλοεξοντωθούμεν. Αυτό πιστεύομεν. Εάν σεις έχετε άλλην γνώμην τότε σας προτείνω να κρατήσητε την γνώμην σας και να λύσωμεν τας διαφοράς μας μετά την απόκρουσιν κοινού εχθρού. Εδώσαμεν πρώτοι παράδειγμα. Από σήμερον ο Αρχηγός ΕΑΜ Τζουμέρκων Μαλτέζος και όλοι οι συλληφθέντες κατά την μάχην αξιωματικοί και αντάρται αφεθέντες ελεύθεροι αγωνίζονται μαζί μας κατά Γερμανών. Εξεδώσαμεν κοινήν προκήρυξιν και υπεγράψαμεν κοινόν συμφωνητικόν, δια του οποίου καλούμεν όλους τους Έλληνας και τους αντάρτας να ενωθώμεν αφίνοντας διαφοράς μας. Ας ακολουθήσωμεν παράδειγμα τόσων προγόνων μας οι οποίοι σε στιγμάς κινδύνου πατρίδος μας έδωσαν τα χέρια σε μία ιεράν ένωσιν. Αναμένομεν απάντησίν σας. Ν. Ζέρβας". 

Η διαταγή του Βελουχιώτη, 20 Οκτωβρίου 1943.

     Η διαφορά είναι πως ο Άρης δύο μέρες πριν (20 Οκτωβρίου) είχε διατάξει τους άντρες του: " Ως υπεύθυνος διαχειριζόμενος το ζήτημα της εκκαθαρίσεως του ΕΔΕΣ, επί των υμετέρων ενεργειών έχω να παρατηρήσω: α) Πολιτικής και από στρατηγικής και τακτικής άποψης του πολέμου μας εναντίον του εσωτερικού (Ζέρβας - αντίδραση) και εξωτερικού  (Γερμανοί) εχθρού, η ενέργειά σας να αποσύρετε τις εναντίον του ΕΔΕΣ δυνάμεις για να συμπτύξετε και προβάλετε αντίσταση προς Μέτσοβον ενεργούντες Γερμανούς, είναι απολύτως εσφαλμένη και ασύμφορος. β) Κατά την γνώμη μου είναι χίλιες φορές προτιμότερο να διανοίξουν οι Γερμανοί την οδόν Ιωαννίνων - Μετσόβου - Καλαμπάκας, παρά να εξακολουθήσει υφιστάμενος ο ΕΔΕΣ, έστω για μια βδομάδα ακόμη. γ) Γι' αυτό εντέλλομαι όπως άμα λήψει παρούσης διατάξητε αμέσως τον Καβαλάρη, απαλλασομένου του εφεδρικού και συμπληρουμένης της δυνάμεως του δια δυνάμεων ενεργού ΕΛΑΣ, ωστέ να έχει 300 άνδρας τουλάχιστον, να κινηθή ταχύτατα προς θέση Πλάκα και εκείθεν δράση εναντίον Εδεσιτών, λαμβάνων επαφήν με τα υμέτερα τμήματα και υπό τας διαταγάς μου, του λοιπού αποτελούσης της δυνάμεώς του μέρους του υπ' εμέ ανεξαρτήτου εκκαθαριστικού συγκροτήματος. δ) Αναφέρατε δια του ιδίου συνδέσμου λήψιν παρούσης και έναρξιν εκτελέσεως". Η διαταγή αυτή μάλιστα επιβεβαιώνεται πλήρως και από την Γενική Έκθεση του Βελουχιώτη προς το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ.

    Από τα ανωτέρω αποδεικνύεται ξεκάθαρα ποιος ευθυνόταν και επεδίωκε τον εμφύλιο πόλεμο και ποιος αποσκοπούσε πρωτίστως στην Εθνική Συμφιλίωση του εθνικοαπελευθρωτικού αγώνα. Πολλά ακόμη θα μπορούσαν να γραφτούν. Θεωρούμε όμως ότι αυτά είναι ενδεικτικά. Κλείνουμε με τη διαταγή αποστράτευσης που εξέδωσε ο Ναπολέων Ζέρβας στους μαχητές του τον Ιανουάριο του 1945, όταν όλα είχαν τελειώσει. Κάποιοι άλλοι ενώ είχαν επιτρέψει στους Ναζί να παραμείνουν ανενόχλητοι για περισσότερο καιρό στην Ελλάδα, ενώ είχαν αιματοκυλήσει την Αθήνα τον Δεκέμβρη του 1944, συνέχιζαν κρυφά τα σχέδιά τους για τον Συμμοριτοπόλεμο 1946-1949. Αναλυτικά η διαταγή αποστράτευσης προς τους αντάρτες του ΕΔΕΣ:

 

ΕΘΝΙΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ

ΓΕΝΙΚΟΝ ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ

ΑΡΧΗΓΟΣ

Αριθ. Πρωτ. 300

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ

  Η Κυβέρνησις διά της υπ’ αριθμ. 5508/Α διαταγής της, που κοινοποιείται διά της υπ’ αριθμ. 301 ημετέρας, διατάσσει την διάλυσιν των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών ΕΔΕΣ.

ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΑΙ ΜΟΥ

   Πειθαρχούντες στις επιταγές του Έθνους, εκτελούμεν τις διαταγές της Κυβερνήσεως και συνεπείς σε ό,τι διακηρύξαμε, διαλυόμεθα.

   Ύστερα από τριάντα μηνών Εθνική προσπάθεια διά την οποία, εδώσαμε ό,τι μας εζητήθη και κάτι πλέον αυτού στον Εθνικό Βωμό, καταθέτομε τα όπλα μας τα τιμημένα και τα παραδίδομε σε Ελληνικά χέρια, στα χέρια της Ελληνικής Κυβερνήσεως.

    Καθαγιάσαμε με το αίμα χιλίων διακοσίων και πλέον νεκρών μας και ποταμούς άλλους αίματος υπερδισχιλίων τραυματιών μας και αναπήρων μας στον Αγώνα τον Εθνικόν, τον Αγώνα της Ελλάδος.

    Εσταθήκαμε πιστοί εκτελεσταί του καθήκοντος και εδιδάξαμε με το παράδειγμά μας το χρέος για κάθε Έλληνα, για κάθε Ελεύθερο άνθρωπο.

    Υπερήφανοι για ό,τι επράξαμε, ξαναπαίρνουμε τη θέση μας, αφανείς εργάται μιας εντατικής Εθνικής προσπαθείας, απλοί Έλληνες πολίται.

    Καθένας από μας, γυρίζοντας στην ιδιαίτερη Πατρίδα του, όταν οι βρυκόλακες της Ελληνικής γής εξαφανισθούν, θα βρή ερείπια και αφανισμό.

    Όπως στον Εθνικό Αγώνα, έτσι και στην Πολιτική μας ζωή, δεν πρέπει να μας εγκαταλείψη ποτέ το θάρρος και η απόφασις.

     Επιβάλλεται να αντιμετωπίσουμε τον αφανισμό, την ερήμωση και την καταστροφή και να τα δούμε με την ίδια καρτερία και να αρχίσωμε τη νέα μας προσπάθεια ως Έλληνες πολίται, με την ίδια αποφασιστικότητα και την ίδια Θεία Πίστη.

     Καταπληγωμένο το δυστυχισμένο Έθνος μας δεν θα ναι πιθανώς ικανό να έλθη σε ενίσχυσή μας.

     Μη μας αποθαρρύνη, αγνοί συμπολεμισταί μου, τούτο και μη μας κουράση η αναγκαστική από μέρους των εκπροσώπων του Έθνους αδυναμία να μας βοηθήσουν.

     Ως Αρχηγός σας, δηλώ τη μεγάλη αυτή ώρα, ότι θα ‘μαι πάντα υπηρέτης σας, διότι θεωρώ χρέος μου, να τάξω το υπόλοιπο της ζωής μου προς εξυπηρέτηση των υπερόχων συμπολεμιστών μου.

     Θα είμαι ευτυχής, αν σε κάθε ώρα με χρησιμοποιήσετε όλοι σας σαν ένα Πατέρα και Αδελφό, για κάθε ανάγκη σας και θα αισθάνομαι την πιο μεγάλη ψυχική ηδονή, αν κατορθώνω να επουλώνω, όσο μπορώ, τις τόσες και τόσες πληγές σας.

ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΑΙ ΜΟΥ

      Είμαι βέβαιος, ότι η Ελληνική Πατρίδα θα στεφανώση, όταν έλθη το πλήρωμα του χρόνου, τους αγώνες μας και θα εκφράση κάποτε την ευγνωμοσύνη της στα τιμημένα παιδιά της, που σε μί ασκληρή της δοκιμασία άρπαξαν στα χέρια τους την Εθνική της τιμή και με το αίμα τους διατήρησαν άσπιλα και αγνά τα ιδανικά της και συνέχισαν έτσι τον ιστορικό της δρόμο.

      Η στοργή μου, η λατρεία μου και ο θαυμασμός μου θα μείνουν άσβεστα για σας αγαπημένοι μου συμπολεμισταί.

      Η ευγνωμοσύνη του Έθνους θα εκδηλωθή, είμαι βέβαιος, μια μέρα με όλη την επιβαλλόμενη εκδήλωση θαυμασμού. Άξιοι της Πατρίδος θα κριθήτε.

      Δεν χωριζόμαστε. Μένουμε πάντα ηνωμένοι, άρρηκτα συνδεδεμένοι. Το αίμα μας εν’ωνει στη ζωή, όπως μας ήνωνε και στο θάνατο.

Αθήναι 16 Ιανουαρίου 1945

Ο Γενικός Αρχηγός

Ν. ΖΕΡΒΑΣ